Met het recht van reclame voorkomt u dat u met lege handen achterblijft (maar alleen als u héél snel bent)
Hebt u producten geleverd die niet worden betaald? En vermoedt u dat uw klant mogelijk geen verhaal biedt?
Dan haalt u de geleverde producten natuurlijk het liefste terug om uw schade zo veel mogelijk te beperken. Maar kan dat wel als u géén eigendomsvoorbehoud hebt gemaakt?
Staat u dan met lege handen? Of kan het recht van reclame uitkomst bieden?
Ja, het recht van reclame kan u gelukkig redden. Zelfs bij faillissement van uw klant.
Maar let op:
U moet wel héél snel zijn, want de termijnen zijn kort!
Wat is het recht van reclame?
Betekenis recht van reclame:
Het recht van reclame (ook wel het reclamerecht genoemd) is het recht van de verkoper om een geleverde roerende zaak door middel van een schriftelijke verklaring van de koper terug te vorderen als de koopprijs niet (volledig) is betaald. Behalve dat dit tot ontbinding van de koopovereenkomst leidt, komt hiermee ook het eigendomsrecht van de koper te vervallen.
Het recht van reclame kan zowel worden gebruikt bij koop als bij ruil van roerende zaken, maar niet bij zogenaamde registergoederen, zoals een schip of een vliegtuig.
Wikipedia geeft de volgende definitie van het recht van reclame:
'Het recht van reclame is een bijzonder terugvorderingsrecht in het Nederlands privaatrecht, geregeld in afdeling 8 van Titel 1 van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. Bij uitoefening van het recht van reclame ontbindt de verkoper de koopovereenkomst en kan hij tevens de overgedragen zaak als eigenaar revindiceren.'
Recht van reclame in de wet in artikel 7:39 Burgerlijk Wetboek (BW)
Het recht van reclame is geregeld in de wet in artikel 7:39 tot en met 7:44 van het Burgerlijk Wetboek (BW) (afdeling 8 van boek 7 BW).
Artikel 7:39 lid 1 BW omschrijft het recht van reclame als volgt:
'De verkoper van een roerende, aan de koper afgeleverde zaak die niet een registergoed is, kan, indien de prijs niet betaald is en in verband daarmee aan de vereisten voor een ontbinding als bedoeld in artikel 265 van Boek 6 is voldaan, de zaak door een tot de koper gerichte schriftelijke verklaring terugvorderen. Door deze verklaring wordt de koop ontbonden en eindigt het recht van de koper of zijn rechtsverkrijger; de artikelen 271, 273, 275 en 276 van Boek 6 zijn van overeenkomstige toepassing.'
(tekst wetsartikel actueel per 2019)
Hoe werkt het recht van reclame?
Door een beroep te doen op het recht van reclame wordt de koop ontbonden. De koop geldt als ontbonden op het moment dat uw koper de schriftelijke verklaring ontvangt. Hierdoor wordt u als verkoper weer eigenaar van de geleverde zaak.
Het recht van reclame lijkt veel op ontbinding en ook op eigendomsvoorbehoud. Daarom worden de verschillen hieronder uitgelegd.
Wat is het verschil tussen het recht van reclame en ontbinding?
Anders dan bij normale ontbinding het geval is, komt bij het recht van reclame het eigendomsrecht van uw koper te vervallen. De eigendom keert terug naar u als verkoper. Hoewel er geen sprake is van terugwerkende kracht, is er wel sprake van goederenrechtelijk effect (ook wel zakelijke werking genoemd).
Uw koper is dan verplicht om de zaak die hij nog in zijn bezit heeft aan u terug te leveren. Weigert de koper medewerking, dan kunt u als verkoper afgifte van de zaken vorderen. Dit wordt ook wel revindiceren genoemd. Dit kan zowel buiten rechte als in rechte. Zo nodig kan namelijk in een gerechtelijke procedure afgifte van de zaken worden gevorderd. Dit wordt ook wel een vordering tot revindicatie (afgifte) genoemd.
Daarnaast kan beslag tot afgifte worden gelegd, zowel conservatoir afgiftebeslag (voordat u een vonnis hebt) als executoriaal afgiftebeslag (nadat u een vonnis hebt).
Wat is het verschil tussen het recht van reclame en eigendomsvoorbehoud?
Het recht van reclame kan worden gezien als een soort 'mini-eigendomsvoorbehoudsrecht'. Beide rechten stellen u als verkoper immers in staat om geleverde roerende zaken die niet worden betaald van uw koper terug te vorderen.
Wel is het recht van reclame beperkter van opzet. Daar staat echter tegenover dat het recht van reclame niet hoeft te worden overeengekomen (zie punt 5 hieronder).
Het recht van reclame verschilt op de volgende 5 punten van het eigendomsvoorbehoudsrecht:
- Kortere termijnen. Het recht van reclame is gebonden aan kortere termijnen dan het eigendomsvoorbehoudsrecht.
- Beperktere omvang. Het recht van reclame kan worden ingeroepen als de koopprijs niet is betaald, terwijl het eigendomsvoorbehoud ook kan toezien op bijkomende vorderingen, zoals bijkomende kosten van montage of installatie, en op schadevergoeding.
- Andere rechtsgevolgen. Bij het recht van reclame vindt ontbinding plaats en vervalt het eigendomsrecht achteraf. Bij een eigendomsvoorbehoud gaat de eigendom van de zaak pas over op de koper na betaling (dus als opschortende voorwaarde).
- Beperktere schadevergoeding. De mogelijkheden om schadevergoeding te vorderen als verkoper zijn bij het recht van reclame veel beperkter dan bij het eigendomsvoorbehoudsrecht.
- Wettelijke bevoegdheid versus contractuele bevoegdheid. In tegenstelling tot een eigendomsvoorbehoud hoeft het recht van reclame niet te zijn overeengekomen, bijvoorbeeld in algemene voorwaarden. Het recht van reclame is namelijk een wettelijke bevoegdheid van de verkoper. Het recht van reclame kan in voorkomende gevallen dus als vangnet worden gebruikt. Bijvoorbeeld in situaties waarin geen (rechtsgeldig) eigendomsvoorbehoud is bedongen.
Het recht van reclame inroepen
Hoe kunt u het recht van reclame uitoefenen?
Het recht van reclame dient zoals vermeld schriftelijk te worden ingeroepen. Het verdient aanbeveling om deze brief aangetekend te versturen of per exploot te laten betekenen door de deurwaarder. Deze laatste methode biedt uiteraard de meeste zekerheid. Zo bent u er zeker van dat de koper deze brief ontvangt en dat het recht van reclame aantoonbaar is ingeroepen.
Een voorafgaande ingebrekestelling is vrijwel nooit nodig, aangezien er over het algemeen al sprake is van verzuim zodra het recht van reclame wordt ingeroepen.
Let op:
U moet in uw brief wel duidelijk maken dat u het recht van reclame inroept en niet alleen de overeenkomst ontbindt. Het recht van reclame is immers een bijzonder terugvorderingsrecht dat weliswaar ook tot ontbinding leidt, maar het is niet hetzelfde als normale ontbinding (zie de uitleg hierboven voor de verschillen).
Wanneer recht van reclame inroepen? Pas op korte vervaltermijn van 60 dagen!
U kunt het recht van reclame pas inroepen wanneer uw vordering op de koper opeisbaar is. Dit is doorgaans het geval zodra de geldende betalingstermijn is verstreken.
Het recht van reclame dient daarna binnen een relatief korte termijn te worden ingeroepen, namelijk uiterlijk binnen:
- 6 weken nadat de betalingstermijn is verstreken; ofwel
- 60 dagen nadat de koper de zaak geleverd heeft gekregen en deze door hem of een derde is opgeslagen.
Wordt het recht van reclame niet binnen één van deze termijnen ingeroepen?
Dan vervalt het recht en kunt u zich er niet meer op beroepen!
U doet er derhalve verstandig aan niet te lang te wachten wanneer uw koper uw facturen onbetaald laat.
Let op:
Het recht van reclame vervalt pas wanneer beide termijnen zijn verstreken.
Bent u te laat?
Dan kan het recht van reclame helaas niets meer voor u betekenen.
Maar dit wil niet zeggen dat u kunt fluiten naar uw geld. Zo lang uw klant nog niet failliet is, kan uw factuur mogelijk alsnog worden geincasseerd door middel van incasso. Maar wacht ook hierbij niet te lang af, want anders vist u tweemaal achter het net.
Recht van reclame bij faillissement
Het recht van reclame kan ook in faillissement worden gebruikt, waardoor het u als leverancier ook beschermt bij failliete klanten.
Het grote voordeel hiervan is dat u in geval van faillissement niet slechts een concurrente vordering op de boedel hebt, maar dat u de geleverde zaken kan terughalen. Hiermee kunt u voorkomen dat uw onbetaalde zaken in de failliete boedel vallen. Anders bent u bij een faillissement zowel uw geld als uw producten kwijt.
Bij faillissement van de koper dient u de schriftelijke verklaring aan de curator te richten. U moet de curator hierbij een redelijke termijn gunnen om de (resterende) koopprijs te betalen of hiervoor zekerheid te stellen. Een termijn van 14 dagen zal doorgaans redelijk zijn.
Ook in geval van faillissement dient er tijdig een beroep op het recht van reclame te worden gedaan. Wacht dus niet af!
Bij een faillissement van uw klant dient wel rekening te worden gehouden met het bodemrecht van de Belastingdienst. Voor meer informatie zie de Leidraad Invorderingen
Recht van reclame bij surséance van betaling
Ook bij surséance van betaling kan een beroep op het recht van reclame worden gedaan. U dient de schriftelijke verklaring in dat geval te richten aan de bewindvoerder.
Recht van reclame en retentierecht
Het recht van reclame kan botsen met een retentierecht. Een ouder retentierecht gaat op grond van artikel 3:291 van het Burgerlijk Wetboek (BW) namelijk vóór een jonger recht van reclame.
Einde van het recht van reclame
Behalve dat het recht van reclame vervalt door het verstrijken van de bovenvermelde vervaltermijnen, kan het recht onder bepaalde omstandigheden niet meer worden ingeroepen. Hieronder worden 3 veel voorkomende situaties beschreven:
1. Geen recht van reclame bij doorverkochte zaken
Heeft uw koper de zaken inmiddels aan een derde doorverkocht en geleverd? Dan kunt u zich helaas niet meer op het recht van reclame beroepen als die derde redelijkerwijze niet behoefde te verwachten dat het recht zou worden uitgeoefend. Derdenbescherming dus.
2. Geen recht van reclame bij zaken die niet langer in dezelfde staat zijn
Het recht van reclame kan niet langer worden uitgeoefend als de geleverde zaken zich niet meer in dezelfde staat bevinden. Bijvoorbeeld omdat de zaken zijn bewerkt of verwerkt in een productieproces. Te denken valt aan zaaksvorming of aan vermenging van zaken, waaronder oneigenlijke vermenging.
3. Geen recht van reclame bij een geringe tekortkoming van de koper
Indien de tekortkoming van uw koper slechts van geringe betekenis is, kan het recht van reclame niet worden uitgeoefend. Dat er sprake is van een geringe tekortkoming dient overigens door uw koper te worden bewezen.
Van een geringe tekortkoming is onder meer sprake als:
- slechts een relatief zeer klein gedeelte van de koopprijs niet is betaald
- de betalingstermijn slechts zeer marginaal is overschreden
- de verhindering om te kunnen betalen slechts van zeer korte duur is
Recht op schadevergoeding bij recht van reclame?
Zoals hierboven vermeld zijn de mogelijkheden om schadevergoeding te vorderen beperkt als u het recht van reclame uitoefent. Voor vergoeding komt uitsluitend in aanmerking de schade die u lijdt doordat de koper zijn verplichting om de zaak terug te geven niet correct nakomt.
Anders dan bij het eigendomsvoorbehoudsrecht, is het bij het recht van reclame niet mogelijk om vergoeding van uw volledige schade te vorderen. Dus er kan geen vergoeding worden gevorderd van:
- gederfde winst
- kosten van bijkomende werkzaamheden
- kosten van het ophalen van de zaak
- schade door waardedaling van de zaak
- schade door zaaksbeschadiging
- renteverlies
Geen eigendomsvoorbehoud? Het recht van reclame biedt een vangnet!
Het recht van reclame kan zoals gezegd een waardevolle vangnetfunctie vervullen bij het terughalen van uw geleverde zaken als er geen eigendomsvoorbehoud is overeengekomen. Wel dient u er dan snel bij te zijn. Als u te lang wacht, kunt u namelijk geen beroep meer doen op het recht van reclame.
Als verstandige ondernemer zorgt u er natuurlijk voor dat u dit vangnet niet nodig hebt. ;-)
Beding daarom altijd een rechtsgeldig eigendomsvoorbehoud in uw contracten of algemene voorwaarden.
Direct een vraag stellen over het recht van reclame?
Stel uw vraag door hieronder een reactie te plaatsen.
Wij reageren zo snel mogelijk (meestal dezelfde werkdag).
