Hoofdelijke aansprakelijkheid

Bent u hoofdelijk aansprakelijk gesteld? Of wilt u juist iemand anders aansprakelijk stellen?

Lees dan door en ontdek wat hoofdelijke aansprakelijkheid is en hoe dit werkt.

Wat is hoofdelijke aansprakelijkheid?

Hoofdelijke aansprakelijkheid is aansprakelijkheid van iedere schuldenaar (debiteur) voor de gehele verschuldigde prestatie. De schuldeiser kan dan alle schuldenaren voor het volledige bedrag aanspreken. De schuldeiser kan zich dus richten op de schuldenaar die het meeste verhaal biedt.

Vervolgens is het aan de schuldenaren om onderling regres (verhaal) te halen, maar de schuldeiser staat daar verder dus buiten.

Een schuldeiser heeft bij hoofdelijke aansprakelijkheid dus een gunstigere rechtspositie en verhaalspositie dan een schuldeiser waarvoor dit niet geldt.

Zonder hoofdelijke aansprakelijkheid is een vordering namelijk enkel te verhalen voor gelijke delen. Dit laatste betekent dat een schuldeiser iedere schuldenaar enkel voor een gelijk deel kan aanspreken, bijvoorbeeld ieder voor de helft uitgaande van twee aansprakelijke personen, zoals bij een maatschap met twee maten.

Hoofdelijke aansprakelijkheid wordt ook wel hoofdelijke gehoudenheid of hoofdelijke verbondenheid genoemd.

Bij hoofdelijke aansprakelijkheid ziet de hoofdelijkheid toe op een aansprakelijkheidsgrond. Hoofdelijke gehoudenheid of verbondenheid kan ook toezien op andere prestaties, zoals het terugbetalen van een lening.

Wat is het wetsartikel voor hoofdelijke aansprakelijkheid?

Het voornaamste wetsartikel voor hoofdelijke aansprakelijkheid is artikel 6:6 lid 2 van het Burgerlijk Wetboek (BW).

Dit wetsartikel luidt als volgt:

'In de prestatie ondeelbaar of vloeit uit de wet, gewoonte of rechtshandeling voort dat de schuldenaren ten aanzien van een zelfde schuld ieder voor het geheel aansprakelijk zijn, dan zijn zij hoofdelijk verbonden.'

(tekst wetsartikel actueel per 2022)

Maar ook andere wetsartikelen geven regels over hoofdelijke aansprakelijkheid, zoals:

• artikel 6:7 BW over de aansprakelijkheid van schuldenaren
• artikel 6:9 BW over de externe werking van kwijtschelding en over uitstel van betaling
• artikel 6:10 BW over de bijdrageplicht van schuldenaren onderling
• artikel 6:11 BW over verweermiddelen van schuldenaren onderling
• artikel 6:12 BW over subrogatie (voor overgang van de regresvordering)
• artikel 6:13 BW over omslag bij insolvabiliteit van schuldenaren onderling
• artikel 6:14 BW over de interne werking van afstand door de schuldeiser

Tot slot zijn er nog wetsartikelen die bepalen in welke situaties er hoofdelijke aansprakelijkheid bestaat, zoals:

• artikel 1:85 BW over de hoofdelijke aansprakelijkheid van echtgenoten
• artikel 18 van het Wetboek van Koophandel over de hoofdelijke aansprakelijkheid van vennoten in een (VOF)
• artikel 6:166 BW over groepsaansprakelijkheid bij onrechtmatige daad
• artikel 7:407 lid 1 BW over de hoofdelijke aansprakelijkheid van meerdere opdrachtgevers
• artikel 7:606 BW over de hoofdelijke aansprakelijkheid van meerdere bewaarnemers

Hoe werkt hoofdelijke aansprakelijkheid?

Hoofdelijke aansprakelijkheid kan voortvloeien uit de wet, gewoonte of rechtshandeling. Bij rechtshandelingen kan worden gedacht aan overeenkomsten, uiterste wilsbeschikkingen of statuten van een rechtspersoon.

Van hoofdelijke aansprakelijkheid is ook sprake bij zogenaamde ondeelbare prestaties. Een ondeelbare prestatie is een verplichting die niet, of niet zonder waardeverlies, kan worden verdeeld. Ook is sprake van hoofdelijke aansprakelijkheid als de prestatie door ieder van de schuldenaren voor het geheel is verschuldigd.  

Als de hoofdelijke aansprakelijkheid voortvloeit uit de wet, hoeft dit niet (ook) in het contract te worden bedongen.

Als de hoofdelijke aansprakelijkheid niet voortvloeit uit de wet, zoals bij een leningsovereenkomst, moet de hoofdelijke aansprakelijkheid wél worden bedongen omdat anders geldt dat de schuldenaren slechts voor gelijke delen verbonden zijn.

Hierbij is het belangrijk om de hoofdelijke aansprakelijkheid duidelijk (en schriftelijk) vast te leggen om interpretatieruimte bij de uitleg van dit soort contractuele regelingen te voorkomen. In de praktijk komt het namelijk voor dat er discussie ontstaat over de vraag of een dergelijk beding als hoofdelijke aansprakelijkheid of als borgtocht moet worden gekwalificeerd. Het spreekt voor zich dat dit onvoorziene ongewenste consequenties kan hebben, want borgtocht is niet hetzelfde als hoofdelijke aansprakelijkheid. Ook gelden er allerlei wettelijke regels ter bescherming van de particuliere borg (zie artikel 1:88 lid 1 sub c BW en de artikelen 7:850 e.v. BW

Tip:

Wilt u afspreken dat uw contractspartijen hoofdelijk aansprakelijk zijn?

Laat uw contract dan opstellen door een ondernemingsrecht advocaat met verstand van zaken. Dan weet u zeker dat dit goed geregeld is.

Ervan uitgaande dat de hoofdelijke aansprakelijkheid correct is bedongen, kan vervolgens nakoming worden gevorderd van alle hoofdelijk verbonden schuldenaren. Bij een geldlening kunt u alle leningnemers dus voor het volledige bedrag (dus voor 100%) aanspreken tot terugbetaling. Mocht het vervolgens tot een gerechtelijke procedure komen, dan is het van belang dat u bij dagvaarding hoofdelijke veroordeling van uw wederpartijen vordert. Dit laatste kunnen onze advocaten voor u doen.

Wanneer is iemand hoofdelijk aansprakelijk?

Iemand is hoofdelijk aansprakelijk als dit volgt uit de wet of uit een contract (zie hiervoor), mits dit laatste rechtsgeldig is gebeurd en daartegen geen succesvol verweer mogelijk is.

Wilt u iemand hoofdelijk aansprakelijk stellen?

Vermeld dan duidelijk in uw aansprakelijkstelling dat u uw schuldenaren hoofdelijk aansprakelijk houdt. Onze advocaten kunnen u hierbij helpen. Hetzelfde geldt voor de eventuele vervolgstappen, zoals beslaglegging of een gerechtelijke procedure.

Of bent u zelf hoofdelijk aansprakelijk gesteld?

Laat dan uitzoeken of daartegen verweer mogelijk is. De wet en rechtspraak bevatten namelijk tal van mogelijkheden om onder hoofdelijke aansprakelijkheid of een borgtocht uit te komen. Onze advocaten kunnen u ook hierbij helpen.

Bel ons gerust voor gratis advies van een gespecialiseerde advocaat.

Bel ons op 010 - 820 028 4

Is hoofdelijke aansprakelijkheid regel of uitzondering?

Hoofdelijke aansprakelijkheid is geen regel, maar uitzondering (zie hiervoor).

Laat dus altijd uitzoeken of er sprake is van hoofdelijke aansprakelijkheid en of daartegen kansrijk verweer mogelijk is.

Dit geldt niet alleen bij het maken van dergelijke afspraken, maar ook bij geschillen daarover. Afhankelijk van de verhaalspositie van de schuldenaren kan het immers een wereld van verschil maken of de schuldenaren wel of niet hoofdelijk aansprakelijk kunnen worden gehouden. U voorkomt hiermee mogelijk een kale kip scenario.

Vermoedt u dat uw schuldenaar een kale kip is? Een verhaalsonderzoek kan hierover duidelijkheid verschaffen.

Voorbeelden van hoofdelijke aansprakelijkheid

Hieronder worden eerst voorbeelden gegeven van situaties waarin hoofdelijke aansprakelijkheid wel speelt.

Hoofdelijke aansprakelijkheid bij een VOF

Vennoten in een vennootschap onder firma (VOF) zijn hoofdelijk aansprakelijk op grond van artikel 18 van het Wetboek van Koophandel. Dit wetsartikel luidt als volgt:

'In vennootschappen onder eene firma is elk der vennooten, wegens de verbindtenissen der vennootschap, hoofdelijk verbonden.'

(tekst wetsartikel actueel per 2022)

Zowel de VOF als de vennoten kunnen dus hoofdelijk tot betaling worden aangesproken. Bij een gerechtelijke procedure tegen een VOF worden daarom doorgaans dus zowel de VOF als de vennoten gedagvaard.

Hoofdelijke aansprakelijkheid bij onrechtmatige daad

Daders die in groepsverband een onrechtmatige daad begaan, zijn hoofdelijk aansprakelijk tegenover de benadeelde op grond van artikel 6:166 BW lid 1 (groepsaansprakelijkheid). Dit wetsartikel luidt als volgt:

'Indien één van tot een groep behorende personen onrechtmatig schade toebrengt en de kans op het aldus toebrengen van schade deze personen had behoren te weerhouden van hun gedragingen in groepsverband, zijn zij hoofdelijk aansprakelijk indien deze gedragingen hun kunnen worden toegerekend.'

(tekst wetsartikel actueel per 2022)

Hoofdelijke aansprakelijkheid bij meerdere opdrachtgevers

Wordt een opdrachtovereenkomst namens twee of meerdere opdrachtgevers gesloten, dan zijn alle opdrachtgevers hoofdelijk verbonden tegenover de opdrachtnemer op grond van artikel 7:407 lid 1 BW. Het is dus niet nodig om dit afzonderlijk in het contract te bedingen. De hoofdelijke aansprakelijk volgt immers al uit de wet.

Hoofdelijke aansprakelijkheid bij een huurovereenkomst

Bij een huurovereenkomst is sprake van hoofdelijke aansprakelijkheid van huurders bij medehuur. Dus als meerdere huurders gezamenlijk huren. Dit blijkt uit rechtspraak en de wet.

Artikel 6:266 BW vermeldt hierover het volgende:

'Voor de verplichtingen uit de huurovereenkomst, behalve voor zover deze reeds opeisbaar waren voordat de echtgenoot of geregistreerde partner medehuurder werd, zijn de huurder en de medehuurder jegens de verhuurder hoofdelijk aansprakelijk'

In aanvulling hierop vermeldt artikel 267 lid 4 BW het volgende:

'Voor de verplichtingen uit de huur zijn de persoon die de huur heeft aangegaan en ieder van de personen die op grond van dit artikel medehuurder of huurder is, hoofdelijk jegens de verhuurder aansprakelijk, met dien verstande dat een medehuurder niet aansprakelijk is voor verplichtingen die reeds opeisbaar waren voordat hij medehuurder werd.' 

Verder is sprake van hoofdelijke aansprakelijkheid bij huur bij voortzetting van de huur na overlijden van de huurder, zo blijkt uit artikel 7: 268 lid 5 BW:

'Komt vast te staan, dat een persoon ten onrechte een beroep op voortzetting van de huur krachtens dit artikel heeft gedaan, dan blijft hij over de tijd gedurende welke hij het genot van de woonruimte heeft gehad jegens de verhuurder aansprakelijk voor de nakoming van de huur die voor hem zou hebben bestaan als hij huurder was geweest. Heeft meer dan één persoon ten onrechte een beroep op voortzetting van de huur gedaan, dan is ieder van hen jegens de verhuurder hoofdelijk aansprakelijk.'

(tekst wetsartikelen actueel per 2022)

Meer informatie over huurrecht

Voorbeelden van geen hoofdelijke aansprakelijkheid

Hieronder worden voorbeelden gegeven van situaties waarin hoofdelijke aansprakelijkheid niet speelt. Aangezien hoofdelijke aansprakelijkheid geen regel, maar uitzondering is, is meestal geen sprake van hoofdelijke aansprakelijkheid.

Let op:

• Het gaat hier niet om persoonlijke aansprakelijkheid, maar enkel om eventuele hoofdelijke aansprakelijkheid afhankelijk van de hoedanigheid van de betreffende partij.
  
  
• Verder gaat het hier uitsluitend om civielrechtelijke aansprakelijkheid en niet om aansprakelijkheid voor belastingschulden
  
  
• Ook gaat het hier enkel om externe aansprakelijkheid, dus aansprakelijkheid jegens derden, zoals contractspartijen. Het gaat hier niet om interne aansprakelijkheid, dus in de verhouding tussen bijvoorbeeld de bestuurder enerzijds en de vennootschap anderzijds.

 

Hoofdelijke aansprakelijkheid bij rechtspersonen/vennootschappen

Bij een rechtspersoon/vennootschap is geen sprake van hoofdelijke aansprakelijkheid. Voor een rechtspersoon gelden in dit verband geen andere regels dan voor natuurlijke personen. Eventuele hoofdelijke aansprakelijkheid van een rechtspersoon is dus geen regel, maar uitzondering.

Hoofdelijke aansprakelijkheid van bestuurders

Dit laatste geldt ook voor bestuurders van rechtspersonen/vennootschappen. Hoofdregel is dat een bestuurder niet aansprakelijk is, dus ook niet hoofdelijk aansprakelijk is. Slechts in uitzonderingssituaties (zoals bij bestuurdersaansprakelijkheid) kan sprake zijn van persoonlijke en ook hoofdelijke aansprakelijkheid van bestuurders.

Hoofdelijke aansprakelijkheid bij een B.V.

Voor een B.V. geldt wat hiervoor is vermeld bij rechtspersonen/vennootschappen. Hoofdregel is dus dat een B.V. niet hoofdelijk aansprakelijk is.

Hoofdelijke aansprakelijkheid bij een maatschap

Bij een maatschap is geen sprake van hoofdelijke aansprakelijkheid. Maten in een maatschap zijn op grond van artikel 7A:1680 BW aansprakelijk voor gelijke delen. Dit wetsartikel luidt als volgt:

'De vennooten kunnen door den schuldeischer, met wien zij gehandeld hebben, aangesproken worden, ieder voor gelijke som en gelijk aandeel, al ware het dat het aandeel in de maatschap van den eenen minder dan dat van den anderen bedroeg; ten zij, bij het aangaan der schuld, derzelver verpligting, om in evenredigheid van het aandeel in de maatschap van elk vennoot te dragen, uitdrukkelijk zij bepaald.'

(tekst wetsartikel actueel per 2022)

Hoofdelijke aansprakelijkheid bij een stichting

Voor een stichting geldt wat hiervoor is vermeld bij rechtspersonen/vennootschappen. Hoofdregel is dus dat een stichting ook niet hoofdelijk aansprakelijk is.

Hoofdelijke aansprakelijkheid bij een vereniging

Voor een vereniging geldt wat hiervoor is vermeld bij rechtspersonen/vennootschappen. Hoofdregel is dus dat een vereniging ook niet hoofdelijk aansprakelijk is.

Hoofdelijke aansprakelijkheid bij een eenmanszaak

Voor een eenmanszaak geldt wat hiervoor is vermeld bij rechtspersonen/vennootschappen. Hoofdregel is dus dat een eenmanszaak ook niet hoofdelijk aansprakelijk is. Wel is de eigenaar van eenmanszaak aansprakelijk met zijn privévermogen, maar dit is niet hetzelfde als hoofdelijke aansprakelijkheid. Een eenmanszaak heeft namelijk geen afgescheiden vermogen, waardoor de eenmanszaak en de ondernemer juridisch gezien dezelfde partij zijn.

Help! Ik ben hoofdelijk aansprakelijk gesteld. Wat nu?

Bent u hoofdelijk aansprakelijk gesteld?

Laat dan eerst goed uitzoeken of u wel aansprakelijk bent. Los van de vraag of u hoofdelijk aansprakelijk bent, dient namelijk eerst de vraag te worden beantwoord of u in het algemeen aansprakelijk kunt worden gehouden.

Maar zelfs als er sprake is van aansprakelijkheid, zijn er nog allerlei andere verweren denkbaar. Denk hierbij aan het voeren van verweer tegen de omvang van de vordering, een eigen schuld-verweer, aan de mogelijkheid van regres op een derde, etc.

Bovendien kan het afhankelijk van de omstandigheden in uw zaak en uw wensen mogelijk zijn om de kwestie te schikken. Hiermee kan een gerechtelijke procedure met de daaraan verbonden kosten mogelijk worden voorkomen. Uw wederpartij zit er mogelijk ook niet op te wachten om eerst jarenlang te moeten procederen. 

Goede kans dus dat er mogelijkheden zijn om onder aansprakelijkheid uit te komen. Laat dit dus eerst goed onderzoeken.

Tip:

Erken geen aansprakelijkheid (!)

Daarmee staat uw aansprakelijkheid namelijk vast en verliest u ook uw eventuele verzekeringsdekking.

Vragen over hoofdelijke aansprakelijkheid. Bel ons voor gratis advies (Tip!)

Bel ons gerust als u wilt sparren met een gespecialiseerde advocaat. Dan kunnen wij samen de beste aanpak van uw zaak bespreken.

• Direct doorverbonden met een gespecialiseerde advocaat
• Samen sparren over uw zaak
• Vrijblijvend juridisch advies over de beste aanpak
• Op werkdagen van 09:00 - 17:30 uur (lokaal tarief)
• Gratis voor ondernemers en particulieren*
  
  

Bel ons op 010 - 820 028 4

Of laat ons u vrijblijvend terugbellen door hieronder uw contactgegevens in te vullen. Dan bellen wij u zodra het u uitkomt. Dit is praktisch als u contact wilt opnemen buiten onze openingstijden.

* Wij werken niet op toevoegingsbasis. Particulieren die op zoek zijn naar een pro deo advocaat verwijzen wij graag naar het Juridisch Loket of de Raad voor Rechtsbijstand

Contact opnemen voor gratis advies

Ja, neem vrijblijvend contact met mij op voor gratis advies.

 

Naam*:

Bedrijfsnaam:

Telefoon*:

E-mail*:

Uw bericht*:

Velden met een * zijn verplicht

Verzenden

Veelgestelde vragen over hoofdelijkheid

Hieronder worden veelgestelde vragen over hoofdelijkheid beantwoord: